Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΠΟΥ ΣΚΟΤΩΣΕ ΤΟ ΔΟΝ ΚΙΧΩΤΗ
ΤΟΥ ΤΕΡΙ ΓΚΙΛΙΑΜ
ΑΝΤΑΜ ΝΤΡΑΪΒΕΡ, ΤΖΟΝΑΘΑΝ ΠΡΑΪΣ, ΣΤΕΛΑΝ ΣΚΑΡΣΓΚΑΡΝΤ,
ΟΛΓΚΑ ΚΙΡΙΛΕΝΚΟ, ΤΖΟΑΝΑ ΡΙΜΠΕΪΡΟ
ΤΑΙΝΙΑ ΛΗΞΗΣ
ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΚΑΝΝΩΝ 2018
Διάρκεια: 132’
www.quixotemovie.com
@quixotemovie
Εισαγωγή
Ο Άνθρωπος που Σκότωσε το Δον Κιχώτη είναι η κλασική ιστορία φαντασίας και περιπέτειας εμπνευσμένη από τον ήρωα του Μιγκέλ Ντε Θερβάντες, το Δον Κιχώτη, που εκδόθηκε για πρώτη φορά σε δύο μέρη το 1605 και το 1615 αντίστοιχα. Την ταινία σκηνοθετεί ο Τέρι Γκίλιαμ, ο οποίος έχοντας δουλέψει κοντά 30 χρόνια στο πρότζεκτ αναφέρει: «Δουλεύουμε σε αυτή την ταινία τόσο καιρό που η ιδέα και μόνο ότι μπορεί να ολοκληρωθεί φαντάζει σουρεαλιστική. Οποιοσδήποτε λογικός άνθρωπος θα τα είχε παρατήσει χρόνια πριν, αλλά μερικές φορές είναι τα αγύριστα κεφάλια που κερδίζουν στο τέλος. Οπότε, ευχαριστώ όλους τους κακοπληρωμένους φαντασιόπληκτους που με βοήθησαν να μετατρέψω αυτό το μακροχρόνιο όνειρο σε ταινία!».
Το καστ απαρτίζεται από τους Άνταμ Ντράιβερ (Star Wars: Η Δύναμη Ξυπνάει, Paterson, Σιωπή), το στενό συνεργάτη του Γκίλιαμ, Τζόναθαν Πράις (Οι Πειρατές της Καραϊβικής, Οι Αδερφοί Γκριμ, Brazil, Το Αύριο Ποτέ Δεν Πεθαίνει) στο ρόλο του Δον Κιχώτη, το Στέλαν Σκάρσγκαρντ (Δαμάζοντας τα Κύματα, Mamma Mia!, Ο Ξεχωριστός Γουίλ Χάντινγκ), την Όλγκα Κιριλένκο (Quantum of Solace, Oblivion, Μέχρι το Θαύμα), τη Τζοάνα Ριμπέιρο (Portugal Nao Esta a Venda, A Uma Hora Incerta), το Τζέισον Γουάτκινς (The Lost Honour of Christopher Jefferies, Trollied, W1A), τη Ρόζι Ντε Πάλμα (Julieta, Γυναίκες στα Πρόθυρα Νευρικής Κρίσης) και το Τζόρντι Μόλσα (Criminal, Στην Καρδιά της Θάλασσας, Blow).
Ο Γκίλιαμ έγραψε το σενάριο σε συνεργασία με τον Τόνι Γκρισόνι, με τον οποίο είχε συνεργαστεί ξανά για τα Φόβος και Παράνοια στο Λας Βέγκας, το Tideland και τους Αδερφούς Γκριμ. Τη διεύθυνση φωτογραφίας ανέλαβε ο Νικόλα Πεκορίνι (The Zero Theorem, The Imaginarium of Dr Parnassus, Φόβος και Παράνοια στο Λας Βέγκας), ενώ τα κοστούμια η Λίνα Μόσουμ (Ερωτικό Κτήνος, 13 Roses, Τα Φαντάσματα του Γκόγια).
Τα γυρίσματα έγιναν στην Ισπανία, την Πορτογαλία και τη Φουερτεβεντούρα των Κανάριων Νήσων. «Ξεκίνησα να δουλεύω στο Δον Κιχώτη το 1989 και ήμουν ενθουσιασμένος που 400 χρόνια μετά το θάνατο του Θερβάντες, η ταινία έμπαινε σε παραγωγή», δηλώνει ο Γκίλιαμ. «Ο Δον Κιχώτης είναι ένας ονειροπόλος, ιδεαλιστής και αθεράπευτα ρομαντικός, αποφασισμένος να μη δεχθεί τους περιορισμούς της πραγματικότητας και να πορεύεται παρά τις δυσκολίες, ακριβώς όπως κάναμε εμείς. Βρήκα τα μέρη των ονείρων μου στην Ισπανία και την Πορτογαλία και επιτέλους, μπορώ να πω την ιστορία του Ιππότη της Ελεεινής Μορφής στο σύγχρονο κοινό».
Η ταινία είναι Ευρωπαϊκή συμπαραγωγή Ισπανίας (Tornasol/Carisco), Γαλλίας (Kinology), Βελγίου (Entre Chien et Loup) και Πορτογαλίας (Ukbar Filmes).
Σύνοψη
Ο Τόμπι, ένας κυνικός σκηνοθέτης διαφημιστικών σποτ, βρίσκεται παγιδευμένος στις εξωφρενικές παραισθήσεις ενός γέρου Ισπανού τσαγκάρη που πιστεύει ότι είναι ο Δον Κιχώτης. Κατά τη διάρκεια των κωμικών περιπετειών τους, ο Τόμπι έρχεται αντιμέτωπος με τις συνέπειες μιας ταινίας που σκηνοθέτησε στα νιάτα του ιδεαλισμού του. Η ταινία έχει αλλάξει τα όνειρα ενός μικρού χωριού της Ισπανίας για πάντα. Μπορεί άραγε να επανορθώσει και να βρει την ανθρωπιά του; Μπορεί ο Δον Κιχώτης να επιβιώσει της παραφροσύνης του;
Σε αυτό το ταξίδι εμφανίζονται δαίμονες υπαρκτοί κι ανύπαρκτοι, μοντέρνοι και μεσαιωνικοί. Κόρες σώζονται, ιππότες μονομαχούν, γίγαντες σφαγιάζονται και οι γυναίκες βγάζουν μούσια. Η πραγματικότητα και η φαντασία μπερδεύονται καταλήγοντας σε φαντασμαγορικό τέλος.
Φέρνοντας μια κλασική ιστορία στη μεγάλη οθόνη
«Το πρόβλημα με το Δον Κιχώτη είναι ότι από τη στιγμή που σε μαγεύει ο χαρακτήρας του, ταυτίζεσαι. Πέφτεις με λύσσα στην τρέλα, αποφασισμένος να αλλάξεις τον κόσμο σε αυτό που πιστεύεις ότι είναι. Φυσικά και δεν είναι όμως».
- Τέρι Γκίλιαμ
Ο Άνθρωπος που Σκότωσε το Δον Κιχώτη έχει ίσως τη μεγαλύτερη σε διάρκεια και πιο οδυνηρή εξέλιξη στην ιστορία της κινηματογραφίας. Το γεγονός ότι ολοκληρώθηκε περίπου 30 χρόνια μετά οφείλεται στην επιμονή και το πάθος του Τέρι Γκίλιαμ.
Το 1989, μόλις κυκλοφόρησαν οι Περιπέτειες του Βαρόνου Μινχάουζεν, ο Γκίλιαμ έκανε μια πρόταση στον παραγωγό του, Τζέικ Έμπερτς. Αναφέρει ο Γκίλιαμ: «Θέλαμε να δουλέψουμε ξανά μαζί, οπότε του τηλεφώνησα και του ειπα «Σου έχω δύο ονόματα, το ένα είναι Κιχώτης και το άλλο Γκίλιαμ. Και χρειάζομαι 20 εκατομμύρια δολλάρια». Ο Τζέικ απάντησε «Έγινε!». Ήταν τόσο απλό. Διάβασα τα βιβλία κι αρκετές εβδομάδες αργότερα συνειδητοποίησα ότι δε μπορώ να κάνω την ταινία!».
Μετά τα The Fisher King (1991), Δώδεκα Πίθηκοι (1996) και Φόβος και Παράνοια στο Λας Βέγκας (1998), τρεις ταινίες που γυρίστηκαν στις ΗΠΑ, ο Γκίλιαμ ήθελε να κάνει μια ταινία στην Ευρώπη. Το νέο του πρότζεκτ είχε τίτλο «Ο άνθρωπος που σκότωσε το Δον Κιχώτη». Ο σκηνοθέτης λέει «Όταν συνειδητοποίησα ότι δε μπορούσα να κάνω τον Κιχώτη με τον τρόπο που τον έγραψε ο Θερβάντες, αναρωτήθηκα αν μπορώ να γράψω ένα σενάριο που συλλαμβάνει το πνεύμα του Κιχώτη, χωρίς να βασίζεται πλήρως στα βιβλία». Έτσι προέκυψε ο Τόμπι, ένας νεαρός διαφημιστής που για κάποιο λόγο ο Δον Κιχώτης πιστεύει ότι είναι ο Σάντσο Πάντζα.
Ο Άνθρωπος που Σκότωσε το Δον Κιχώτη ξεκίνησε γυρίσματα για πρώτη φορά το φθινόπωρο του 2000, τα οποία και κράτησαν 6 ατελείωτες μέρες. Την πρώτη εβδομάδα η Ναβάρρα της Ισπανίας πλημμύρισε και λίγο αργότερα ο τότε πρωταγωνιστής, Ζαν Ροσφόρ, αρρώστησε βαριά. Η κόλαση που έζησε το επιτελείο καταγράφεται λεπτομερώς στο ντοκιμαντέρ «Δον Κιχώτης Χωρίς Τέλος» (Lost in La Mancha) του 2002.
Η ταινία μπήκε σε αναμονή για 8 χρόνια. Ο Γκίλιαμ και ο Γκρισόνι έκαναν αλλαγές στο σενάριο το 2009. Οι βασικότερες ήταν ότι έδωσαν στον Τόμπι την ιστορία της φοιτητικής του ταινίας και ότι δεν ταξίδευε πια στο χρόνο- θα συναντούσε τώρα τον πρωταγωνιστή της ίδιας του της ταινίας, ο οποίος έμεινε να πιστεύει ότι είναι ο Δον Κιχώτης. Στα χρόνια που ακολούθησαν οι δυο τους επανερχόντουσαν συνέχεια στο σενάριο κι έκαναν αλλαγές.
Η παραγωγή ξεκίνησε τη Δευτέρα 6 Μαρτίου του 2017 και διήρκησε 12 εβδομάδες και 3 μέρες. Οι πρώτες πέντε ημέρες γυρισμάτων έγιναν στο Castillo de Oreja, ένα παλιό κάστρο, 25 μίλια νότια της Μαδρίτης. Έπειτα το σετ μετακινήθηκε στο Talamanca de Jarama, βόρεια της Μαδρίτης, για τις σκηνές με τη Ρόζι Ντε Πάλμα. Ακολούθησε το Almonacid de Toledo, μία από τις τοποθεσίες που είχε επιλέξει ο Γκίλιαμ από το 1990. Τα γυρίσματα στο Las Bardenas, ξύπνησαν δύσκολες αναμνήσεις σε όλους όταν μια καταιγίδα απείλησε να τα καταστρέψει όλα- ένας κεραυνός έπεσε μισό μιλί μακρυά από το σετ κι έμειναν όλοι χωρίς ρεύμα. Ξεπεράστηκαν γρήγορα όμως οι δυσκολίες και μεταφέρθηκαν στην Πορτογαλία, στην Ιερά Μονή του Τάγματος του Χριστού στο Τομάρ, παγκόσμια κληρονομιά της UNESCO.
H Έιμι Γκίλιαμ (κόρη του Τέρι Γκίλιαμ και παραγωγός) θυμάται: «Όταν ήρθε η ώρα να κάψουμε τη Santa Cathartica, ήταν μια πολύ συγκινητική στιγμή για όλους. Ξέραμε ότι πλησιάζαμε στο τέλος και ήταν μια συμβολική πράξη για όσα ζήσαμε τα τελευταία 20 χρόνια».
Τα γυρίσματα μετακινήθηκαν έπειτα στο νησί Φουερτεβεντούρα και τη Μαδρίτη.
Την Τετάρτη 31 Μαΐου του 2017 τα γυρίσματα ολοκληρώθηκαν και ο Άνταμ Ντράιβερ αναφέρει: «Ο Τέρι δε μπορούσε να συγκρατήσει τον ενθουσιασμό του, ούτε πόσο βαθιά ριζωμένη ήταν η ταινία μέσα του. Νοιώθαμε σα να ξορκίζουμε κάποιο κακό. Όλα πήγαν τόσο καλά και είμασταν απίστευτα τυχεροί με τον καιρό. Αυτό από μόνο του είναι απόδειξη ότι ο Θεός δεν είναι πια θυμωμένος με τον Τέρι. Ούτε μ’ εμένα!»
ΤΕΡΙ ΓΚΙΛΙΑΜ (Σκηνοθεσία/ Σενάριο)
Ο Τέρι Γκίλιαμ με καριέρα περίπου 40 ετών έχει κατακτήσει τη δύναμη της φαντασίας δημιουργώντας φαντασμαγορικές ταινίες.
Γεννημένος στη Μινεάπολις της Μινεσότα, εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο τη δεκαετία του ‘60 όπου έγινε μέλος των Monty Python. Σκηνοθέτησε μαζί με τον Τέρι Τζόουνς Το Αδελφάτο των Ιπποτών της Ελεεινής Τραπέζης (Monty Python and the Holy Grail) το 1975. Επιτέλεσε παραγωγός στο Ένας Προφήτης, Μα τι Προφήτης! (Life of Brian) το 1979 στο οποίο επίσης πρωταγωνίστησε κι εργάστηκε ως animator. Η συμβολή του στο Το Νόημα της Ζωής (The Meaning of Life) το 1983 ήταν μια εκκεντρική μικρού μήκους ταινία με τίτλο «The Crimson Permanent Assurance».
Η πρώτη ταινία που σκηνοθέτησε μόνος του ήταν το Το Αδελφάτο των Ιπποτών και ο Δράκος της Συμφοράς (Jabberwocky) το 1977, το οποίο ακολούθησε το Υπέροχοι Ληστές και τα Κουλουβάχατα της Ιστορίας (Time Bandits) το 1981. Το 1985 κυκλοφόρησε το Brazil, ένα δυστοπικό φιλμ επιστημονικής φαντασίας το οποίο τιμήθηκε με δύο υποψηφιότητες για Όσκαρ (Καλύτερου Σεναρίου και Καλλιτεχνικής Επιμέλειας). Ακολούθησε το Οι Περιπέτειες του Βαρόνου Μινχάουζεν το 1988 το οποίο ήταν υποψήφιο για τέσσερα Όσκαρ.
Ο Τέρι Γκίλιαμ σκηνοθέτησε τις τρεις επόμενες ταινίες του στις ΗΠΑ: Ο Βασιλιάς της Μοναξιάς (The Fisher King) (1991) του χάρισε μια υποψηφιότητα για Χρυσή Σφαίρα, ενώ ακολούθησαν τα Δώδεκα Πίθηκοι (Twelve Monkeys) το 1995 και το Φόβος & Παράνοια στο Λας Βέγκας το 1998.
Το 2000 πήγε στην Ισπανία με σκοπό να ξεκινήσει τα γυρίσματα για το Δον Κιχώτη αλλά οι συνθήκες δε του το επέτρεψαν. Αντ’ αυτού σκηνοθέτησε το Αδερφοί Γκριμ (The Brothers Grimm) που κυκλοφόρησε το 2005 και το Tideland την ίδια χρονιά.
Η επόμενη ταινία του Ο Φανταστικός Κόσμος του Δρ. Παρνάσους (The Imaginarium of Dr Parnassus (2009)) ήταν υποψήφια για δύο Όσκαρ.
Το 2011, ο Γκίλιαμ έγραψε και σκηνοθέτησε την 20λεπτη μικρού μήκους The Wholly Family, που βραβεύτηκε ως Καλύτερη Ταινίας από την Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου. Το 2013 κυκλοφόρησε το The Zero Theorem.
Το 2011 έκανε το ντεμπούτο του στην όπερα με το The Damnation of Faust και το 2014 σκηνοθέτησε το Benvenuto – και οι δύο παραστάσεις έλαβαν διθυραμβικές κριτικές.
Ο σκηνοθέτης ζει μόνιμα στο Λονδίνο και με το Δον Κιχώτη να έχει βγει από τη ζωή του ανυπομονεί να περάσει ένα μεγάλο διάστημα επιλόχειας κατάθλιψης.
